Merkez Bankası atamalarının mesajı nedir?
Hafize Gaye Erkan’ın 9 Haziran 2023’te Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığına atanmasının ardından bugün üst yönetimde değişiklik yaşandı. Eski politikaların uygulayıcısı olan Merkez Bankası başkan yardımcıları görevden alındı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre; Merkez Bankası Başkan Yardımcıları Emrah Şener, Taha Çakmak ve Mustafa Duman görevden alınırken, yerlerine “piyasaların bayılacağı” düşünülen Osman Cevdet Akçay, Hatice Karahan ve Fatih Karahan atandı.
Karar, Mehmet Şimşek’in ekonomi yönetiminin başına getirilmesinin ardından piyasalara verilmeye çalışılan rasyonel siyasete dönüş mesajının bir modülü olarak fiyatlanıyor. Şimşek’in göreve gelmesinin ardından Merkez Bankası Başkanlığı’nda görev değişikliği yaşandı; Şahap Kavcıoğlu’nun yerine Hafize Gaye Erkan atandı.
2021’in sonundan Haziran ayına kadar Türkiye’de hükümet Yeni Ekonomi Modeli olarak tanımlanan bir ekonomi modelini uyguluyordu.
Erdoğan modelini uygulayan ekip
20 Mart 2021’de Naci Ağbal’ın yerini alan Şahap Kavcıoğlu’nun Merkez Bankası Başkanlığı döneminde, Erdoğan’ın faiz indiriminin enflasyonu yavaşlatabileceğine dayanan iktisat doktrini ile uyumlu bir para politikası. Bu süreçte Merkez Bankası yönetiminde peş peşe değişiklikler yaşandı.
Görevden alınacağı açıklanan Mustafa Duman, 30 Mart 2021’de TCMB Başkan Vekili Murat Çetinkaya’nın yerine atanmıştı. Taha Çakmak’ın ataması ise 13 Ekim 2021’de gerçekleşti. Emrah Şener ise vekillik görevini sürdürüyor. 2016’dan beri Merkez Bankası’nın lideri. Şener en son Eylül 2020’de yeniden atandı.
Hafize Gaye ErkanFotoğraf: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası/Handout/REUTERS
Duman, Çakmak ve Şener’in yardımcı olduğu Kavcıoğlu döneminde politika faizi yüzde 19’dan yüzde 8,5’e indirilirken, enflasyon yüzde 16 seviyelerinden hızla yükselerek 2022 Ekim’inde yüzde 85,5’te zirve yaptı ve ardından güçlü bir taban işledi. İstatistiki düzenlemelerin de etkisiyle 2023 yılı Haziran ayında yüzde 38,2 düzeyine ulaşmıştı.
Hafize Gaye Erkan’ın Şimşek’in ekonomi yönetimini devraldığı dönemde siyasi faiz oranı yüzde 8,5’ten yüzde 17,50’ye çıktı. Seçimlerin ardından ekonomi yönetiminde yaşanan değişimler, enflasyonla mücadelede tüm dünyada uygulanan ortodoks politika araçlarına dayalı rasyonel politikalara dönüş olarak yorumlandı. Faiz artışlarının piyasa beklentilerinin altında kalmasının nedenlerinden biri de geçmişin temsilcisi olan bürokratların baskısıydı ve Şimşek’in bugüne kadar ekonomi yönetiminde liyakat esaslı bir değişiklik yapmamıştı.
“Liyakata göre değişir”
Bu anlamda Merkez Bankası yönetimindeki değişiklikler hem iktisatçılar hem de muhalefet partileri tarafından memnuniyetle karşılandı.
Ekonomist Timothy Ash, abonelerine piyasa notunda atamaları “son derece olumlu” bulduğunu vurgulayarak, bunun Merkez Bankası’nda köklü bir değişimin işareti olduğunu ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın TCMB’ye çok güçlü güvenoyu verdiğini söyledi. Önder Hafize Gaye Erkan.
Timothy AshFotoğraf: BlueBay Asset Management LLP
Ash, “Belki de TCMB’de tutulanlar kadar değerli olan, Erdoğan’ın görüşlerine uyum sağlamak için TCMB’nin uyguladığı bazı sıra dışı para politikalarının mimarı olarak bilinen Emrah Şener’in de aralarında bulunduğu üç genel başkan yardımcısının ayrılmasıdır.”
TCMB eski başekonomistlerinden Hakan Kara, sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede, değişiklikleri son dönemin en önemli atamaları olarak nitelendirdi ve değerli buldu. Ekonomi yazarı Uğur Gürses, “Enflasyonu patlatan grup gitti, yeterli geçmişe sahip üç isim geldi” yorumunu yaptı. Ekonomist Prof. Dr. Özgür Demirtaş ise “Cevdet Akçay Merkez Bankası için çok değerli bir atama. Olması gereken de bu” diyerek alkış emojisini kullandı.
Ancak çoğu ekonomist, kararın pembe bir tablo çizmek için yeterli etkiye sahip olmadığını düşünüyor.
Önceki dönemin etkisi açıklanmadı
Bu görüşün temelinde, rasyonel politikalar için daha fazla adım atılması gerektiği varsayımı yatmaktadır.
Türkiye’de para politikasının enflasyon oranlarına göre şekillendiğini ve resmi enflasyon verilerinin güvenilir olmadığını vurgulayan ekonomistler, Şimşek’in bu konuda herhangi bir adım atmadığını söylüyor.
Şimşek, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) gibi bağımsızlığıyla ilgili endişelere konu olan veya rasyonelliğinden şüphe duyan kurumlarla ilgili ya da geçmiş politikaların mevcut ekonomik tabloya etkisi hakkında açıklama yapmadı.
Merkez Bankası dün yüzde 22,3 olan yılsonu TÜFE enflasyon tahminini yüzde 58 olarak güncelledi. Bu adım, memur ve emeklilere yapılan yüzde 25’lik zamdan sonra geldi. Kiralardaki %25 kısıtlaması da devam ediyor. Ekonomistler, bu durumun rasyonel politikalarla bağdaşmadığına dikkat çekiyor.
“Erdem kimin için?”
Ekonomist Prof. Dr. Erinç Yeldan, Merkez Bankası atamalarıyla ilgili sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Bu ‘liyakate dayalı pembe umut tablosu’na karşı asıl soruyu hatırlatmam gerekiyor.” dedi. diye sordu.
Ekonomist Doç. Ümit Akçay ise “Hiç değişmiyor. MB yönetimine yapılan yeni atamalar Altı Masa muhalefetinin başını yeniden çevirdi. Hükümet böyle bir muhalefete sahip olduğu için çok şanslı.” ‘Fikirlerinin iktidarda olduğunu’ sananların tesellisidir.
Erinç YeldanFotoğraf: DW/Aslı Işık
İktisatçı Prof. Dr. Murat Birdal da, “Rıza ile karar alan bir MB, çizilen sınırlar dahilinde politika üretebilir. Asıl mesele kadrolar değil, banka yönetimine ve banka yönetimine tek bir adamın müdahale etmesine izin veren rejimdir” diye yazmıştı. Dış kaynaklara ulaşmak için bugün verilen tavizler yarın kolaylıkla geri alınır.”
Şimşek döneminde bütçe açığını kapatmak için mali disipline ağırlık verilerek dolaylı vergiler artırılırken, kamu harcamalarının şeffaf bir şekilde açıklanmadığı, çeşitli işlerin fiyatlarının da Şimşek denetiminde artırıldığı biliniyor. halk. Henüz bir program açıklamamış olan ekonomi yönetiminin para politikasında attığı adımlar, yerel seçimlere kadar kademeli olarak yükselmeye devam etse de pozitif reel faiz oranlarına yaklaşmayacağını gösteriyor.
Hukukun üstünlüğü sorunu
Öte yandan ekonomistler, Türkiye’nin dış kaynak ihtiyacının karşılanmasında önemli olan yabancı yatırımcılar için bir diğer önemli konunun hukukun üstünlüğü olduğunu belirtiyor.
Türkiye’de hukukun üstünlüğü ve yargının bağımsızlığına ilişkin kaygıların AKP döneminde zirveye ulaştığına işaret eden ekonomistlere göre, Mehmet Şimşek ve ekibinin yatırımcıları hukukun üstünlüğünün geleceğine ikna etmesi zor görünüyor. Türkiye’de güvence altına alınmıştır.
Son atamalarla birlikte Merkez Bankası’nın tüm başkan ve başkan yardımcıları Boğaziçi Üniversitesi’nden mezun oldu.
Cevdet Akçay kimdir?
Merkez Bankası internet sitesinde yer alan açıklamaya göre, Boğaziçi Üniversitesi İktisat Bölümü mezunu olan Dr. Osman Cevdet Akçay, The City University of New York Ekonomi Bölümü’nden 1990 yılında M.Phil, 1992 yılında da Doktora derecesini almıştır.
Kariyerine 1985 yılında The City University of New York’ta doktora asistanı olarak başlayan Akçay, 1986-1990 yılları arasında Hunter College ve Baruch College’da öğretim görevlisi, 1990-1991 yılları arasında Manhattan College, New York’ta misafir öğretim görevlisi olarak çalıştı. . Boğaziçi Üniversitesi İktisat Bölümü’nde akademisyen olarak da çalışan Akçay, 2001 yılında tam zamanlı öğretim üyesi olarak Koç Üniversitesi’ne geçti. 2009 yılına kadar öğretim görevlisi olarak görev yapan Akçay, ardından Koçbank ve ardından Yapı ve Kredi Bankası, 2018 yılına kadar baş ekonomist olarak görev yaptı. Temmuz-Ekim 2018’de T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda, 2018’in ortasında Fiba Grubu, Holding ve Banka’da danışman olarak çalıştı. -2023.
Fatih Karahan kimdir?
Boğaziçi Üniversitesi Matematik ve Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Dr. Fatih Karahan ise Ekonomi alanında yüksek lisans ve doktorasını 2012 yılında Pennsylvania Üniversitesi’nde tamamladı. Kariyerine New York Merkez Bankası’nda ekonomist olarak başladı. 2012 yılında Karahan, 2022 yılına kadar söz konusu kurumda Çalışma ve Ürün Piyasası Araştırmaları Başkanı ve para politikası danışmanı olarak görev yaptı. Columbia Üniversitesi ve New York Üniversitesi’nde yarı zamanlı öğretim görevlisi olarak da görev yapan Karahan, son sınıf öğrencisi olarak göreve başladı. 2022’de Amazon’da ekonomist oldu. Karahan, Kasım 2022’de Amazon’da Baş Ekonomist olarak atandı.
Hatice Karahan kimdir?
prof. Hatice Karahan ise Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu ve 2001 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nde ekonomi alanında yüksek lisansını tamamladı. Akademik çalışmalar yapmak üzere ABD’ye giden Karahan, ekonomi alanında doktorasını tamamladı. 2006 yılında Syracuse Üniversitesi’nde ve aynı üniversite bünyesindeki Politika Araştırmaları Merkezi’nde araştırma yaptı.
Hatice KarahanFotoğraf: D. Heinrich
Türkiye’ye döndükten sonra Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’nda (TÜBİTAK) danışmanlık görevini üstlendi. Karahan ayrıca Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), Dış Ekonomik Tahviller Meclisi (DEİK) ve İstanbul Sanayi Odası (İSO) gibi iş dünyası kuruluşlarına da danışmanlık yaptı.
2015 yılı itibari ile İstanbul Medipol Üniversitesi İktisat ve Maliye Bölümü kurucu başkanı olmuştur. 2020 yılında profesör unvanını aldı. 2017 yılının Temmuz ayında Cumhurbaşkanı Başdanışmanı olarak atanan Karahan, Harvard Üniversitesi ve Columbia Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesi olarak görev yaptı.
SETA özgeçmişinden kaldırıldı
AKP’nin kanaat merkezi olarak bilinen Siyaset, Toplum ve Ekonomi Araştırmaları Vakfı SETA’da ekonomik araştırmalar yaparken Yeni Şafak’ta da ekonomi yazıları yazan Karahan, “Uluslararası Medya Kuruluşlarının Türkiye Uzantıları” başlıklı raporuyla gazetecilerden tepki topladı. “. Karahan’ın özgeçmişinin bu bölümü Merkez Bankası’nın internet sitesinde yer almadı.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl erişebilirim?
